Olej silnikowy smaruje wszystkie ruchome i funkcjonalne części silnika. W wyniku pracy jednostki napędowej i spalania, wiele zanieczyszczeń takich jak sadza, dostają się do oleju silnikowego. Doprowadza to do zanieczyszczenia i podwyższenia poziomu lepkości oleju, co przekłada się na obniżoną dystrybucję i jednocześnie – spadku ochrony anty-korozyjnej. Filtr oleju filtruje go, zatrzymując w sobie wszelkie toksyny i zanieczyszczenia. Właśnie dlatego bardzo istotne jest, abyśmy regularnie wymieniali filtry oleju silnikowego w naszych autach.

Poza wspomnianymi objawami, zużyty bądź zepsuty filtr oleju może doprowadzić do spadku wydajności silnika (mocy) i wzrostu zużycia paliwa. W skrajnych przypadkach może to  skutkować nawet zepsuciem silnika! Jest to tym bardziej niebezpieczne, ponieważ jakość jazdy nie ulega znacznemu pogorszeniu, a objawy są praktycznie niezauważalne.

W dzisiejszych czasach producenci aut stale udoskonalają silniki, tak aby miały jak największą moc przy jednoczesnym niskim spalaniu. Dlatego właśnie należy pamiętać, że tylko czysty olej silnikowy może zapewnić idealne warunki do stałej i wysokiej wydajności silnika. Dobry filtr powinien filtrować olej ze wszelkiego rodzaju zanieczyszczeń, takich jak kurz, ścier metalowy, osady węglowe, cząsteczki sadzy itp.

Filtry oleju, ze względu na budowę, dzielimy na dwie grupy: przegrodowe i szczelinowe. Filtr oleju przegrodowy filtruje olej za pomocą przegrody wykonanej z materiału porowatego, zdolnego do zatrzymywania zanieczyszczeń – olej przepływa przez tą przegrodę i podczas tego procesu następuje jego filtracja. Filtr przegrodowy można podzielić na dwa typy filtrów:

• filtr powierzchniowy – zatrzymuje on zanieczyszczenia na na powierzchni elementu filtrującego. Możemy je podzielić na: szczelinowy, siatkowy, tkaninowy, papierowy
• filtr objętościowy

Natomiast szczelinowy filtr oleju jest filtrem zgrubnym. Składa się on ze sporej ilości cienkich blaszek filtrujących poprzegradzanych przekładkami. Blaszki filtrujące umieszczone są na trzpieniu tworząc stos z wewnętrznymi kanałami, które powstały ze złożenia wycięć w blaszkach. Zanieczyszczenia zebrane przez filtr zbierają się na dnie obudowy skąd są usuwane. Skomplikowana budowa tych filtrów oraz ich niska skuteczności, a także konieczność częstego czyszczenia obudowy spowodowały stopniowe ograniczenie zastosowania tego filtra.

Na koniec należy nadmienić, że powinniśmy wymieniać filtr oleju przy każdorazowej wymianie oleju silnikowego. Filtr oleju ma bardzo duże znaczenie dla silnika, ponieważ jakość oczyszczania wpływa na trwałość i długość jego eksploatacji. Dodatkowo, nawet jeśli wkład filtrujący będzie zatkany, to konstrukcja filtra pozwoli brudnemu olejowi na przedostanie się do silnika, co wpłynie bardzo negatywnie na łożyska silnika i jego błyskawiczne zużycie.